Phân tích truyện Những ngôi sao xa xôi của Lê Minh Khuê

 

Đề: Hãy phân tích truyện "Những ngôi sao xa xôi " của Lê Minh Khuê.

Bài làm :

Lê Minh Khuê thuộc thế hệ nhà văn trưởng thành trong thời kì kháng chiến chống Mĩ. Những tác phẩm đầu tay của tác giả ra mắt bạn đọc vào những năm 70 với nội dung viết về cuộc sống chiến đấu sôi nổi, hào hùng cùa thanh niên xung phong và bộ đội trên tuyến đường Trường Sơn . "Những ngôi sao xa xôi" chính là một trong những tác phẩm như thế. Truyện "Những ngôi sao xa xôi" phản ánh chân thực tâm hồn trong sáng , mơ mộng, tinh thần dũng cảm , cuộc sổng đầy gian khổ , hy sinh nhưng rất hồn nhiên, lạc quan của những cô thanh niên xung phong. Đó chính là những hình ảnh đẹp đẽ , tiêu biểu cho phẩm chất cao qúi của thế hệ trẻ VN trong cuộc kháng chiến chống Mĩ vừa qua.

Trong truyện Phương Định là người kể chụyện và cũng là nhân vật chính . Chọn vai kể như vậy vừa phù hợp với nội dung truyện lại vừa tiện cho tác giả biểu hiện nội tâm nhân vật một cách thuận lợi. Truyện viết về đề tài chiến tranh với những bom đạn , chiến đấu , hi sinh , gian khổ nhưng những giây phút bình yên là nơi trú chân nho nhỏ những cảm xúc suy nghĩ của nhân vật làm nên vẽ đẹp tâm hồn của con người, nhất là những phụ nữ trong chiến tranh . Truyện "Những ngôi sao xa xôi " nổi bật lên ba gương mặt nữ thanh niên xung phong : Nho , Phương Định và chị Thao. Họ ở trong một hang sâu dưới chân cao điểm . Ở đó , máy bay Mĩ đánh phá dữ dội . Đường bị đánh "lở loét", màu đất đỏ , trắng lẫn lộn ". Tưởng như sự sống bị huỷ diệt. Không có lá xanh "hai bên đường, thân cây bị tước khô cháy". Có biết bao thương tích vì bom đạn giặc "những cây rễ nằm lăn lóc , ngổn ngang những hòn đá to , một vài cái thùng xăng hoặc thành ôtô méo mó , han gỉ nằm trong đất.

Công việc của họ vô cùng gian khổ nguy hiểm . Hằng ngày họ phải thay nhau đứng trên cao điểm đếm bom rơi rồi lao vào trọng điểm sau mỗi trận bom để đo khối lựợng đá phải san lắp, đánh dấu và phá những quả bom chưa nổ . Họ bị bom vùi luôn; Thần chết " lẫn trong ruột những quả bom ". Thần kinh căng như chão . Trọng lúc đơn vị thanh niên xung phong thường " ra đường vào lúc mặt trời lặn và làm việc có khi suốt đêm " thì tổ trinh sát lại " chạy lên cao điểm ban ngày " dưới cái nóng trên 30 độ . Từ trên cao điểm về hang , cô nào cũng chỉ thấy" hai con mắt lấp lánh"," hàm răng lóa lên " khi cười, khuôn mặt thì " lem luốc ". Họ là những cô gái trẻ yêu đời. dễ rung cảm , nhiều mơ ước, rất dễ vui mà cũng dễ trâm tư . Họ rất thích cái đẹp và thích làm đẹp cho cuộc sống, tuy sở thích của mỗi người khác nhau, Nho thích thiêu thùa, có ước mơ sau chiến tranh xin vào làm thợ dệt và trở thành một cầu thủ chuyên nghiệp của nhà máy . Chị Thao nhiều tuổi hơn Phương Định và Nho. Chị từng trải hơn không còn hồn nhiên như hai đồng đội. Chị ước mơ và dự tính về tương lai thiết thực hơn nhưng cũng không thiếu những phần khát khao rung động của tuổi trẻ . Chị thích chép bài hát. Chị có những ba quyển sổ bài hát dày cộp. Chị rất bình tĩnh dũng cảm, gan dạ trong chiến đấu nhưng lại sợ nhìn thấy máu.

Cả ba cô , cô nào cũng đáng mến , đáng phuc . Nhưng Phương Định là cô gái để lại ấn tượng sâu sắc nhất. Phương Định là cô gái rất nhạy cảm , hồn nhiên và thích mơ mộng . Cô thường sống với những kỉ niệm nơi thành phố quê hương mình . Phương Định có một thời học sinh hồn nhiên, sống vô tư với mẹ. Cô có một căn phòng nhỏ gác hai ở một ngõ phố yên tĩnh và thanh bình tại Hà Nội. Và bây giờ, trong những ngày căng thẳng ở chiến trường , cuộc sống đó đã trở thành kỉ niệm đối với cô . Những kỉ niệm đó vừa thể hiện khát khao cuộc sống nơi quê hương vừa là liều thuốc động viên tinh thần Phương Định nơi tuyến lửa khốc liệt. Sống ở chiến trường đã ba năm luôn kề bên cái chết nhưng cô vẫn thể hiện sự hồn nhiên và mơ mộng. Phương Định nổi bật giữa các cô gái khác với "hai bím tóc tương đối mềm , một cái cổ cao kiêu hãnh dài như hoa loa kèn " Đôi mắt Phương Định được các anh lái xe bảo là "có cái nhìn sao mà xa xăm". Nhiều pháo thủ và lái xe "hỏi thăm" và viết những bức thư dài gửi đường dây" cho Phương Định. Cô có vẻ kiêu kỳ, làm '' điệu" khi tiếp xúc với một anh bộ đội "nói giỏi" nào đấy , nhưng trong suy nghĩ của cỗ thì "những người đẹp nhất, thông minh nhất, can đảm và cao thựợng nhất là những người mặc quân phục, có ngôi sao trên mũ " . Phương Định là một cô gái rất hồn nhiên, yêu đời, giàu cá tính. Thuở nhỏ hay hát, cô có thể ngồi lên thành cửa sổ căn phòng nhỏ bé của nhà mình "hát say sưa ầm ĩ".

Sống trong cảnh bom đạn ác liệt, cái chết kề bên , Định lại càng hay hát. Định hát những bài hành khúc, những điệu dân ca quan họ , bài Ca-chiu-sa của Hồng Quân Liên Xô, bài dân ca Ý ; Định còn bịa ra cả những lời bài hát, thế mà chị Thao vẫn "say mê" chép vào sổ tay. Phương Định hát trong khoảng khắc "im lặng " khi máy bay trinh sát "rè rè, cơn bão lữa sắp ụp xuống cao điểm” Định hát để động viên Nho, chị Thao, động viên mình. Hát khi máy bay rít, bom nổ trên cao điểm, cách cái hang này khoảng 300 m ". Đúng là" tiếng hát át tiếng bom " của những người con gái trong tổ trinh sát mặt đường, những người khao khát làm nên những sự tích anh hùng "

Là cô gái hôn nhiên , yêu đời và nhí nhảnh , Phương Định còn có một tâm hồn nhạy cảm . Chỉ một cơn mưa đá vụt qua thôi là những ki niệm về thành phố quê hương , về gia đình , về tuổi thơ ... lại được thức dậy trong cô . Nhưng tâm lí của Phương Định được thể hiện rõ nhất, tinh tế nhất khi cô phá bom . Một mình phá quả bom trên đồi. Cảnh tượng chiến trường "vắng lặng đến phát sợ. Cảnh vật bị hủy diệt, khói đen vật vờ từng cụm trong không trung , Phương Định dủng cảm và bình tĩnh đến gần quả bom " . Quả bom có hai vòng tròn màu vàng nằm lạnh lùng trên một bụi cây khô, một đầu vùi xuống đất. Thần chết đang đợi chờ, vỏ quả bom nóng. Định dùng lưỡi xẻng vào đất, có lúc lưỡi xẻng đụng vào quả bom. Có lúc Định thấy "rùng mình" vì cảm thấy tại sao , mình lại chậm lại thế. Hai mươi phút đã trôi qua . Tiếng còi chị Thao phát lên . Phương định cẩn thận bỏ gói thuốc mìn xuống những lỗ đã đào, châm ngòi vào dây mìn, cô khỏa đất rồi chạy nhanh về phía chỗ nấp .... Tiếng còi chị Thao lại nổi lên. Quả bom nổ. Ba tiếng nổ vừa tiếp theo, ngực đau nhói, đôi mắt cay mãi mới mở ra được. Mồ hôi thấm vào môi, cát lạo xạo trong miệng. Nguy hiểm, căng thẳng không thể nào kể xiết. Chị Thao vấp ngã, vết sẹo bỏng lên , mãnh dù bay lên lưng . Nho bị thương. Bom nổ, hầm sập. Chị Thao và Định phải moi đất bế Nho lên . Máu túa ra, ngấm vào đất. Chị Thao nghẹn ngào . Định rửa vết thương, tiêm thuốc và pha sữa cho Nho ... Chi Thao giục: "Hát đi Phương Định mày thích hát bài gì nhất, hát đi! "Đó là cuộc sống chiến đấu thường nhật của họ . Mỗi ngày, tổ trinh sát mặt đường phá bom đến 5 lần , ngày nào ít 3 lần. Phương Định Tôi có nghĩ đến cái chết . Nhưng một cái  chết mờ nhạt không cụ thể...."

Đoạn văn tả cảnh phá  bom trên cao điểm là đoạn văn xuất sắc nhất trong truyện. Lê Minh Khuê đã sử dụng bút pháp hiện thực để tái hiện lên cảnh phá bom vô cùng nguy hiểm , dựng nên một tượng đài khí phách anh hùng lẫm liệt của tổ trinh sát mặt đường. Chị Thao, Nho và Phương Định đã sáng ngời lên trong bom khói  lửa bom đạn. Chiến công thầm lặng của họ bất tử với năm tháng và lòng người. .. Tổ quốc và nhân dân không bao giờ quên những nữ anh hùng Đồng Lộc, những nữ anh hùng trên con đưòng chiếc lược Trường Sơn .

Định cô gái Hà Nội xinh đẹp; dũng cảm trong lửa đạn , giàu lòng yêu thương đồng đội. Tâm hồn cô rất trong sáng mộng mơ . Cô đã gửi lòng mình theo tiếng hát, hát trong bom đạn. Cứ sau mỗi trận chiến đấu ác liệt, chị Thao cất tiếng hát, Nho vừa tắm dưới suối, lên đòi ăn kẹo, Còn Định thì " niềm vui con trẻ ... mở tung ra, say sưa, tràn đầy "khi nhặt được những hạt mưa đá trên cao điểm. Đôi mắt của Định, của Nho, của chị Thao, của hàng vạn cô thanh  niên xung phong trên những cao điểm , trọng điểm của con đường Truờng Sơn và trái  tim rực đỏ của họ, của những người con gái VN anh hùng là Những ngôi sao xa xôi" mãi mãi lung linh , tỏa sáng

Truyện "Những ngôi sao xa xôi" của Lê Minh Khuê đã làm  sống lại trong lòng ta hình ảnh tuyệt đẹp và những chiến công phi thường của tổ trinh sát mặt đường của hàng vạn cô thanh niên xung phong thời chống Mĩ. Chiến công thầm lặng của Phương Định và đồng đội là bài Ca anh hùng. Chiến tranh đã đi qua sau bao nhiêu năm, đọc “ Những ngôi sao xa xôi”, ta như sống lại những năm tháng  hào hùng của đất nước. Nhưng Phương Định gần xa vẫn toả sáng hồn ta với bao ngưỡng mộ.